طراحی مجموعه یادمانی شیخ اشراق با رویکرد پدیدارشناسی نور در معماری

حکمت اشراق سهروردی، حکمتی بحثی- ذوقی و فلسفه ای نور محور است و در مقایسه با سایر مکاتب موجود، تحولی شگرف در حوزه تفکر فلسفی ایرانی- اسلامی به شمار می آید. هر چند سهروردی نیز چون سایر حکماء اسلامی، مستقیماً به هنر نپرداخته است و در آثار وی به ندرت سخنی درباره هنر به چشم می خورد، اما بر اساس آن می توان مبانی هنر سنتی و همین طور بکارگیری نور در بناهای سنتی را تدوین نمود. این مکتب دارای اشتراکات و نیز تفاوت هایی با مکتب فلسفی پدیدارشناسی در غرب می باشد. در فلسفه پدیدارشناسی نیز مبحث نور به تنهایی و به عنوان یک پدیده مورد بحث قرار نگرفته است اما همواره به نقش آن در شناخت و بروز ماهیت پدیده ها اشاره گشته است. این دفتر در دو بخش کلی مطالعات و طراحی تدوین گشته است. در بخش مطالعات با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی و تحلیل دو مکتب ذکر شده، تاثیر آن ها بر نحوه به کارگیری نور در هنر معماری و نیز مقایسه تطبیقی آن دو پرداخته شده است. در بخش دوم با تلفیق مبانی دو مکتب اشراق و پدیدارشناسی به طراحی مجموعه یادمانی شیخ اشراق می پردازیم. هدف از این طراحی این مجموعه، ایجاد بستری فرهنگی در شهر زنجان و آشنایی هرچند مختصر با مکتب فلسفی و عرفانی سهروردی است. در طراحی این مجموعه از مفاهیم مورد بحث در حکمت اشراق و فلسفه پدیدارشناسی استفاده شده است. بر این اساس: حرکتی رو به غرب، جایی که انسان زندانی ماده است، آغاز شده و سرانجام به انتهای آن که رو به شرق است ختم می شود. در کالبد این طرح، از مفهوم تقابل نور و ظلمت و نیز سطح و صفحه به کرات استفاده شده است و این صفحات نماد نفس و وجود انسان هستند. طبیعت مجموعه نورهای مختلف است که هریک پیامی از نور الانوار هستند و به گونه ای متفاوت در فضاهای داخلی به کار گرفته شده اند تا تجربیات حسی متفاوتی را برای اشخاص ایجاد نمایند.